Уште од средината на 19 век, познатиот романски писател публицист и политички деец Димитрие Болинтанеау при посетата на Битола ја застапувал тезата дека Власите од Македонија се дел од Романскиот народ. Меѓутоа Романија е меѓу последните држави што побарала право од Турција, во 1895 год., да отвори дипломатско претставништво во Битола.
Првиот претставник на романското дипломатско претставништво во Битола бил конзулот Константинеску. За време на Илинденското востание, на чело на Романскиот конзулат бил дипломатот Падеану, а наредната 1904 год., должноста Конзул ја извршувал Александар Емануел Лаховари. Во 1905 год., на чело на Романскиот конзулат бил Конзулот Концеску, кој меѓувремено бил унапреден во Генерален конзул, во 1907 год. Како Генерален конзул во Битола е конзулот Пенуеско, кој останал до јули истата година, кога заминал за Генерален конзул во Солун. Заменет е со Конзулот Константин Барлеану, кој пред тоа бил Конзул во Јанина.
Зградата денес, некогашниот Романски конзулат
ул. Београдска бр. бб
Објектот е од типот на јавни објекти. Архитектонски е решен со визба, приземје и кат. Бил изграден за румунско училиште, а покасно бил даден за користење на Романски конзулат.
Монументалност на објектот му даваат дводелните мермерни скали уоквирени со дорски столбови и тимпанон над сите.
Извадок од публикацијата – Конзулска Битола
Автор: Никола Миновски
НУ Завод и Музеј – Битола
2002 г.
