Најстарите траги од животот на човекот во Пелагониската Котлина потекнуваат од периодот на неолитот. Најраниот културен слој му припаѓа на Велушко-породинската култура, која датира од крајот на раниот неолит.
Археолошките локалитети Велушина, Породин и Беранци сведочат за континуирано живеење низ енеолитот, бронзеното и железното време. Античкиот град Хераклеја Линкестис, основан во 349 г. пр.н.е., ја потврдува важноста на регионот во македонско-хеленистичкиот и римскиот период.
Во VI век, по згаснувањето на античката Хераклеја, на овие простори се населуваат словенските племиња. Тогаш се оформува новата населба Битољ, од која произлегува денешното име Битола. Во средниот век градот бил значајна царска и црковна резиденција, особено во времето на цар Самуил и неговите наследници.
Од 1382/83 година Битола паѓа под османлиска власт и станува позната како Манастир (Монастир). Благодарение на својата стратешка положба, градот прераснува во важен воено-административен и трговски центар. Во него живееле Македонци, Турци, Евреи, Власи и Албанци, што создало богата мултикултурна средина. Чаршијата, џамиите, безистенот и старите маала и денес го носат духот на тоа време.
Во XIX век Битола доживува голем подем и станува познат „конзулски град“, со бројни европски дипломатски претставништва. Тогаш добива европски изглед и епитети како „град на клавирите“ и „најопеан град“.
Во XX век Битола минува низ бурни историски настани – Балканските војни, Првата и Втората светска војна – при што трпи големи разурнувања, но и покажува силен дух. По 1944 година се развива како дел од современата македонска држава.
Денес Битола е град со богато културно наследство, препознатлива архитектура, жива чаршија и уникатна атмосфера, каде минатото и современиот живот се среќаваат на секој чекор.
Сопственик: НУ Завод и музеј Битола / Откупен од семејството Спростран кое го купува клавирот во Виена – Историја на Битола
