Старата битолска чаршија е место каде што времето сè уште чекори побавно. Со својот лавиринт од кривулести улици, камени калдрми и дуќани исполнети со занаетчиска вештина, таа ја чува атмосферата на минатите векови. И денес, како и некогаш, во неа се работи, се тргува и се создава, што ја прави жив економски и културен центар на градот.
Чаршијата претставува еден од најголемите и најдобро сочувани ориентални пазарни комплекси на Балканот. Нејзините историски, архитектонски, естетски и економски вредности се толку значајни што таа е законски заштитена како културно наследство од највисок ранг.
Сместена во централниот дел на Битола, Старата чаршија почнува да се оформува како економско јадро со доаѓањето на Османлиите, по 1382–1383 година. Изградбата на првите џамии и нивните придружни објекти – најчесто социјални и едукативни институции – била проследена со отворање на работилници и мали дуќани. Клучен момент во развојот на чаршијата било подигањето на Безистенот, покриениот пазар, кон крајот на 15 век. Околу него спонтано никнувале дуќани и занаетчиски работилници, создавајќи густ и жив урбан простор.
Низ вековите, пазарот во Битола постојано се ширел, збогатен од нови занаети и трговски вештини донесени од народите што се населувале во градот – Турци, Евреи, Власи и други. Старата чаршија го доживува својот најголем процут во 19 век, кога Битола станува важен трговски центар на Балканот. Во тоа време, битолските трговци одржувале врски не само со европските метрополи како Венеција, Трст, Виена, Лајпциг и Англија, туку и со Цариград, Александрија, па дури и далечна Индија.
Во периодот на својот врв, чаршијата опфаќала околу 30 пазари, организирани во еснафи уште од 17 век, и броела повеќе од 2.500 дуќани. Таа била срцето на градскиот живот – место на трговија, средби, информации и културна размена.
Големите пожари од 1834, 1860, 1862–1863 и 1897 година засекогаш го промениле изгледот на чаршијата. По нив, постепено исчезнуваат дрвените, рустични дуќанчиња, а нивното место го заземаат поцврсти градби од камен и тула. Многу од продавниците и магазините биле изградени на два ката, што сведочи за економската моќ на битолската граѓанска класа – истата таа класа што во тоа време станува носител на националното и културното будење.
Денес, од некогашната величествена чаршија опстојува помал, но сè уште значаен дел: околу 700 објекти распоредени по триесетина улици. И покрај промените, Старата битолска чаршија останува жив споменик – место каде што историјата не е затворена во книги, туку се доживува со секој чекор, секој звук и секој мирис.
